متن -- علوم و فنون یازدهم

معاویه: «قوی‌تر از ذوالفقار علی سراغ داری؟»

عمرو‌بن‌عاص: «آری، جهل مردم.»

سریال امام علی (ع) – سال ساخت: ۱۳۷۵


عبارات بالا یک متن است. شاید تصوّر غالب این باشد که یک متن مجموعه‌ای از جملات به‌هم‌پیوسته و پی‌درپی است؛ امّا در حقیقت، متن در کوچک‌ترین فرم خود حتّی می‌تواند فقط از یک نشانه تشکیل‌شده‌باشد. به این ترتیب، از صدای قورباغه‌ای در حوالی یک برکه گرفته تا تمام تاریخ بشر، اسطوره‌ها و نمادهای بشری، همگی متن هستند.

متن‌ها بسته به پیام، بافت و موقعیّت گوینده و مخاطب، زمان و ...  اندازه‌ها و فرم‌های مختلفی پیدا می‌کنند.


مهم‌ترین ویژگی‌های یک متن چیست؟


✓ بستری برای تفسیر و فهم فراهم می‌کند.
✓ ذهن مخاطب را درگیر، او را وادار به تفکّر و احتمالاً واکنشی درونی یا بیرونی می‌کند.
✓ معنادار است.
✓ در بردارندۀ پیام یا پیام‌هایی‌ست.
✓ منسجم است و ساختار دارد.
و ...


متن‌ها گاهی کلامی‌اند؛ مثل کتاب، گفت‌وگو، سخنرانی و ...؛ گاهی تصویری‌ (دیداری)اند؛ مثل عکس، نقاشی و ...؛ گاهی شنیداری‌اند؛ مثل موسیقی، صداها، متون و نمایش‌نامه‌های رادیویی و ... .

ولی در نظریّات ادبی، به هر چیزی که خوانده‌می‌شود، متن می‌گویند. (--» متون خوانداری).



ادامه دارد...